Eet meer zout!

Dit is hoe het ritme van een gezond hart eruitziet, mocht daar twijfel over bestaan. Bijvoorbeeld nadat de patiënt in kwestie tijdens een rustige werkdag op kantoor een steek voelt in de borst en daarna even het bewustzijn verliest.
Conclusie die een cardioloog na een week van tests trekt: lijkt allemaal inorde meneer, voor alle zekerheid doen we nog een laatste proef om te kijken wat er onder fysieke stress gebeurt, maar voor zover ik zie bent u zo fit als ...euhm... iemand die de hele dag op kantoor achter een PC zit.
O ja, misschien wel wat meer zout eten, om die bloeddruk omhoog te houden!
Ja dokter, bedankt dokter.

Maak eens een foto, doe eens een tentoonstelling

waaronder ook twee van mijn fotos...

en wat valt er over Colombia te vertellen?

Ik heb de laatste paar maanden nogal veel over andere dingen geschreven: mijnbouw, Latijns amerika in het algemeen, Honduras, zelfs over Guatemala... en tis toch weer bijna 5 jaar geleden dat ik daar was...
Maar eigenlijk is er ook wel het een en het ander te vertellen over Colombia zelf, alleen is het soms zoveel dat ge het nie meer bij kunt houden. De laatste tijd vlot het niet echt goed tussen señor Uribe en zijn buren. Da's eigenlijk al een heel tijdje en sinds ie vorig jaar een kamp van de FARC gaan bombarderen is op Ecuadoriaans grondgebied is het er eigenlijk nooit op verbeterd.
Beschuldigingen worden sindsdien heen en weergeslingerd, meestal op de één of andere manier gebaseerd op de 'Magische laptop' van rebelleider Raul Reyes die de Colombianen in het kamp buit maakten. 'Magisch', omdat daar maar konijnen blijven uitkomen...

Sindsdien staan de diplomatieke banden tussen beide landen op een zeer laag pitje, en recentelijk is dat alleen maar erger geworden. Ecuador klaagde de ex minister van defensie van Colombia (die momenteel ambities heeft voor het presidentschap nota bene) aan voor die 'inval', waarna Colombia dan weer de ecuadoriaanse president Correa beschuldigd van fondsen te hebben gekregen van de FARC voor zijn campagne. Er duikt plots een video op waarin een belangrijke leider van de FARC dit beweert, maar de vraag is in hoeverre die wel 'echt' is...
Enfin, die twee zijn nog even zoet dus.
En uiteraard kan Chavez ook niet stilzitten bij dit alles: zeker niet als Uribe beslist 3, of nee wacht zijn het er nu 5? ah nee zelfs 7, militaire basissen ter beschikking te stellen van de 'gringos' nadat Ecuador besluiten het contract voor de militaire basis Manta, 10 jaar uitvalsbasis voor militaire (ehum, ik bedoel antidrug) operaties van de VS, niet te verlengen en hen de deur te wijzen.
Veel geroep over een knieval voor de yankies en de soevereiniteit van het Latijns Amerikaans continent en mogelijke invallen bij de roodgekleurde buurlanden, net nu dat Honduras dezerdagen het strijdtoneel is van het links-rechts getouwtrek over wie de baas mag spelen. Slechte timing dus, señor Uribe om hiermee af te komen, en hij dat dan maar op een rondrit om de rest v/h continent - die er ook nie echt meer kunnen lachen - te vertellen dat het allemaal zo erg nog nie is, en dat nog voor eigenlijk in Colombia zelf duidelijk bestaat over wat de deal met de VS nu juist inhoudt...
Maar das nog lang nie alles natuurlijk: hocus pocus, en plots duiken er bewijzen op dat de FARC 3 (!) raketlanceerders in hun bezit hebben van Zweedse makelij, die in de jaren tachtig aan Venezuela verkocht werden.Ddus logisch gevolg: Chaves levert wapens aan de FARC. De mogelijkheid dat er in die bijna dertig jaar een sergeantje ergens een duister dealtje zou gedaan kunnen hebben om zijn miserabele soldij wat bij te spijzen is natuurlijk veel te ver gezocht. Nog wat meer heen en weergeroep tussen deze heren natuurlijk, ambassadeurs worden teruggeroepen. Pas maar op of ik sluit de grenzen voor uw producten, tis gedaan met onze goedkope olie, ge moet es proberen ons aan te vallen en ik klop u plat, enz, etc...
En vandaag lees ik dan weer in de krant: Colombia arresteert 11 Ecuadoriaanse soldaten die 300 meter over de grens waren gekomen - en ik die dacht dat ze je in het leger net leerden binnen de lijntjes te lopen - volgens de Ecuadoraanse minister van defensie, omdat ze 'gaan winkelen waren'. En dezelfde dag nog beschuldigd Chavez Colombia ervan de grens met Venezuela overgestoken te hebben 'om hen te pesten' want tegen de tijd dat zijn soldaten ter plaatse waren, hadden ze al lang de benen genomen.
Enfin, allemaal maar om te zeggen dat deze drie heren dringend een koude douche moeten pakken, of - in het kader van 'Make Love not War' - misschien samen maar eens een hotelkamer moeten opzoeken. Dat zou ook meer dan voorpaginanieuws zijn lijkt mij...

Update: vandaag begint de top van de landen van UNASUR (unie van zuidamerikaanse naties) in Quito, zonder Uribe, want hij had geen goesting om op het matje geroepen te worden...
Update: Uribe en Obama op het matje roepen zelfs?

De Mijn 2, in het hol van de leeuw

Dinsdag 28 juli. 4u40. Daan komt ons wekken. Vandaag mogen 14 deelnemers van SIED II de Marlin-mijn van Montana in San Miguel Ixtahuacán en Sipakapa bezoeken. Door de Noche belga gisteren hebben we slechts 4 uur geslapen, maar door de adrenaline spring ik uit mijn bed.

We rijden met de microbus van don Ebelio door de bergen van San Marcos, staan een kwartiertje stil door wegenwerken en komen tegen 8 uur aan bij de mijn. De spanning stijgt. Het grote bord bij de ingang trekt direct onze aandacht. Het geeft aan hoeveel quetzales Montana (dochterbedrijf van het Canadese GoldCorp) investeert in de maatschappij. Ik word aangespoord om foto's te trekken van dit sterk staaltje misleidende bedrijfscommunicatie - hoeveel hun winst bedraagt, komen we immers niet te weten - en haal direct ook mijn videocamera boven. Misschien zijn het wel de enige beelden die ik kan maken.

Na een oppervlakkige controle - ze vragen niet eens identiteitskaarten - rijden we het hol van de leeuw binnen. Dat ze geen identiteitscontrole vragen, toont aan dat ze goed weten wie we zijn. Later op de dag komen we nog te weten dat onze gids Alan Ovalle het radiodebat waaraan we enkele dagen eerder in San Miguel Ixtahuacan hebben deelgenomen, volledig heeft gehoord. En Jorge (Bolivië), Pedro (Honduras), Juan (Guatemala) en Idelso (Peru) spraken zich tijdens het radiodebat heel scherp uit tegen mijnbouw. Alan Ovalle ontvangt ons in het kantoor van het Departamento Desarrollo Sostenible (Afdeling Duurzame Ontwikkeling). 'Hier bedenken ze dus zulke borden', denk ik bij mezelf.

In het zaaltje waar Alan ons ontvangt, zet ik snel nog Wies' bandopnemertje aan, voor in het geval we niet mogen filmen. Het is ons nog altijd niet duidelijk of ze het gaan toelaten, onderweg naar het kantoor van Desarrollo Sostenible heb ik dus al volop gefilmd. Als Alan binnenkomt, vraag ik hem of ik mag filmen en foto's nemen. In de stijl van mevrouw Protput (Het Eiland) zegt hij 'laten we dat niet doen'. 'Ha', dacht ik, 'die heb ik mooi liggen'. Drie presentaties ('constructieve dialoog met de lokale gemeenschap', 'relaties met de gemeenschap' en 'veiligheid') later merk ik dat ik de foute knop heb ingedrukt, geen opname dus. Als ik naar buiten ga, merk ik een tekening op die op het prikbord hangt (zie foto - 'Bedankt, papa, omdat je mijnwerker bent. Omdat jij de steun van de familie bent. Omdat jij ons begeleidt op onze wegen. We zien je graag, papa'). Zou die echt zijn?

Enkele uitspraken van don Alan:
- "De communicatie met de bevolking loopt niet altijd vlot, want ze geloven nog dat de mijn schedels van kinderen gebruikt om goud in de ondergrondse mijn te zoeken" Conclusie: de lokale bevolking is enkel tegen de mijn omdat ze nog in mythes geloven?
- "Onder de aandeelhouders van GoldCorp zitten pensioenfondsen van de VS en Canada". Conclusie: GoldCorp is een sociale organisatie en als we hen aanpakken, pakken we het pensioen af van de werkende bevolking in Canada en de VS?
- De Marlinmijn is voorzien om tot 2013 operatief te zijn. Daarna zal de lokale economie vooral bestaan uit "landbouw en diensten en ...(stilte)". Vraag is of de omgeving niet te sterk zal vervuild zijn om nog aan landbouw te doen. Anders blijft er voor de lokale bevolking niet veel meer over. Tenzij Montana de 42 licenties die ze nu in het land heeft, verder exploiteert, maar dan zullen er nog minder vruchtbare gronden zijn voor landbouw later. En het zijn er, volgens Alan, al niet veel in San Marcos. Waarmee hij wou zeggen dat het eigenlijk geen landbouwstreek is, en dat mijnbouw een schoon alternatief is voor de ‘ontwikkeling’ van de streek.

Terug buiten poseren we even voor de foto (jammer genoeg heeft Elar zijn fototoestel in het busje van de mijn laten liggen en is die foto dus kwijt) voor we het mijnbusje in stappen voor onze rondrit. Eerste stop: de open pit.

Een gigantische put. In breedte of lengte zal het niet meer toenemen, enkel nog in diepte (nog 100 meter dieper dan het nu al is). Te diep mogen ze ook niet gaan, want juist onder deze grote put bevindt zich nog een ondergrondse mijn. Het grijs op de foto’s zijn sulfidehoudende gesteenten, en in contact met water zorgt dit voor de zure drainage (acid mine drainage), het grootste ecologische gevaar bij mijnbouw. Een ingenieur legt ons uit hoe ze te werk gaan: eerst putje boren om stalen op te halen die nadien naar het labo gaan om te testen op goud en zilver. Nadien, indien de test positief is, steekt men een explosief goedje in de put die het geheel opblaast. De grote stukken rots waarin niets zit, worden gescheiden van de stukken waarin wel goud of zilver worden gevonden. Deze laatste gaan naar de verwerkingsinstallatie.

Bij de ondergrondse mijn krijgen we uitleg van een ingeniero Javier Castilla die ons in zijn kantoortje de kaart toont van de ondergrondse mijn en het ons zelfs laat fotograferen en filmen (tot Alan binnenkomt en zegt dat het niet de afspraak was). We stoppen de camera's weg (Spijtig had enkel Elar foto's getrokken). Ze halen in de ondergrondse mijn 6 à 10 gr goud of zilver per ton rots boven. Bij de open pit is dat 2,5 tot 4 gram, maar het zou zelfs nog aan 0,2 gram rendabel zijn. De bovenste gangen zijn al leeggehaald en worden nu opnieuw opgevuld met rots die ze eruit hebben gehaald, vermengd met cement.

Bij de verwerkingsinstallatie legt de ingenieur van dienst het hele proces uit, van 7 tanken en 72 uur om het goud met de cyanide te laten reageren. Ik wil weten hoeveel water ze gebruiken, ingeniero Pedro Lorenzo antwoordt dat ze vooral regenwater gebruiken en dat het water gerecycleerd wordt. Volgens hun eigen milieueffectenrapport verbruiken ze 250.000 liter water per uur, niet gespecifieerd hoeveel daarvan regenwater of grondwater is. 250.000 liter zou overeenkomen met het volledige waterverbruik van een familie gedurende 21 jaar. Maar don Pedro antwoordt enkel dat 85% regenwater is. Hoeveel die 15% grondwater bedraagt, krijg ik dus nog niet te horen. Op de foto's zie je het mechanische proces waar molens de rotsen tot fijn stof malen en vermengen met water (de twee middenste foto's) en het chemische proces (de eerstvolgende foto) waar door middel van cyanide het goud en zilver uit het water wordt gehaald. Het vervuilde water gaat naar de dique de colas (bassin waar het vervuilde water wordt opgevangen), het goud en zilver worden elders verwerkt tot dore bars (soort blokken van goud en zilver) die naar smelterijen gaan. Ook hier poseren we even voor de enorme kraan (de laatste van de volgende foto's).

Bij de waterzuiveringsinstallatie en de dique de colas wacht de heer Peter Hughes ons op. Een Hondurees ondanks zijn naam en uiterlijk. De zware metalen die in het water zitten zinken naar de bodem, het water zelf wordt voor een deel opnieuw gebruikt en een deel verdampt. Op het einde van de dique de colas staat er ook de nieuwste en enige zuiveringsinstallatie van heel Centraal-Amerika die het water oppompt en met een systeem van verschillende tanken nog een deel van de metalen uit het water haalt. En Peter is niet een beetje fier. Op zich is het niet rendabel (het goud of zilver dat ze er nog in vinden brengt minder op dan de onderhoudskosten van de installatie). Het zou dus puur uit bezorgdheid voor het milieu zijn. Maar waarom sturen ze het water dan niet direct door deze installatie? Nu zinken immers al een groot deel van de metalen naar de bodem alvorens ze door de installatie worden gestuud. En de dique de colas bevat zelfs geen beschermfolie, infiltratie van zware metalen in de ondergrond is dus niet uitgesloten. Als de mijn stopt en het water verdampt is, dan leggen ze er een kleilaag over waarop dan gras kan gezaaid worden om vee te laten grazen. Bomen zijn hier uitgesloten want die zouden de kleilaag kunnen perforeren.

Hier krijg ik wel te horen hoeveel de 15% grondwater bedraagt: 22.000 tot 24.000 m3 water per maand. Omgerekend is dat 22.000.000 liter/maand of min of meer 30.555 liter grondwater per uur.

Het water is eigenlijk niet zo sterk vervuild, want Peter Hughes zou zelfs liever dit water drinken dan dat van de nabijgelegen rivier. Op ons verzoek om ervan te drinken ging hij liever niet in, blijkbaar moet dat riviertje ook niet echt proper zijn. En sowieso is het water van de dique de colas niet drinkbaar. Een bewoner stierf nog enkele maanden geleden toen hij in het water zijn bal achterna sprong (zie Sams blog op deze site). Maar dat voorval ontkenden Alan en Peter.

Daan stelt nog de vraag of ze geïnteresseerd zijn om een onafhankelijk onderzoek toe te laten in het bedrijf voor een mileueffectenstudie. Als het een onafhankelijke universiteit is, zijn ze wel geïnteresseerd om daarover te spreken. Want 'het is tijd om voor eens en voor altijd duidelijkheid te brengen over de aanwezigheid van de mijn. Het is vermoeiend om altijd te moeten strijden', zei Alan. Dat dachten wij ook.

Na een gratis middagmaal in de kantine keren we om 15 uur terug richting San Pedro Sacatepéquez. Slingerend tussen de bergen, geniet ik van het prachtige groene landschap...

Bron: http://www.catapa.be/nl/cat/sied-2